Loading...
ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΑΟΖ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΙΑΚΥΠΡΙΑΚΟ ΖΗΤΗΜΑ

Σοβαρό ολίσθημα η δήλωση Γκουτέρες για την ΑΟΖ

Σε ερώτηση σχετικά με την κατάσταση στην κυπριακή ΑΟΖ λόγω των ενεργειών τουρκικών πολεμικών πλοίων, ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών απάντησε ότι, «δεν εναπόκειται στη Γραμματεία του ΟΗΕ να λάβει θέση σχετικά με τα δικαιώματα των κρατών μελών βάσει των συνθηκών στις οποίες είναι συμβαλλόμενα μέρη ή βάσει του γενικού διεθνούς δικαίου». Η δήλωση αυτή, ορθή μεν από αυστηρά νομική άποψη, αντιβαίνει προς θεμελιώδεις αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και για το λόγο αυτό συνιστά σοβαρό «ολίσθημα». Τη θέση μου αυτή στηρίζω επιγραμματικά στα ακόλουθα:

  1. Τόσο η ερώτηση όσο και αυτή καθ’ αυτήν η κατάσταση όπως εξελίσσεται από την Παρασκευή, 9/2/2018, δεν αφορά στην ερμηνεία συμβάσεων, συνθηκών ή δικαιωμάτων, αλλά στην παρουσία χωρίς τα απαραίτητα προαπαιτούμενα πολεμικών πλοίων της Τουρκίας μέσα στην κυπριακή ΑΟΖ. Η παρουσία αυτή συνιστά «επιθετική ενέργεια» κατά τους κανόνες του διεθνούς δικαίου, περιλαμβανομένου και του Δικαίου της Θάλασσας.
  2. Τα τουρκικά πλοία παρεμπόδισαν και παρεμποδίζουν τον ελεύθερο πλουν του γεωτρητικού σκάφους, το οποίο ενεργεί για λογαριασμό της Κυπριακής Δημοκρατίας, από την οποία έχει παραχωρηθεί σχετική αδειοδότηση. Η ενέργεια αυτή συνιστά σοβαρό αδίκημα με βάση το Δίκαιο της Θάλασσας, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί επιθετική ενέργεια, τόσο κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας, όσο και κατά της χώρας υπό τη σημαία της οποίας τελεί το γεωτρητικό σκάφος.
  3. Στο Κεφάλαιο 1, άρθρο 2 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών,, στις παραγράφους 3 και 4 αναφέρονται τα ακόλουθα:

“3.   Όλα τα Μέλη θα ρυθμίζουν τις διεθνείς διαφορές τους με ειρηνικά μέσα, έτσι ώστε να μην μπαίνουν σε κίνδυνο η διεθνείς ειρήνη και ασφάλεια, καθώς και η δικαιοσύνη.
4.    Όλα τα Μέλη στις διεθνείς τους σχέσεις θα απέχουν από την απειλή ή τη χρήση βίας, που εκδηλώνεται εναντίον της εδαφικής ακεραιότητας ή της πολιτικής ανεξαρτησίας οποιουδήποτε κράτους είτε με οποιαδήποτε άλλη ενέργεια ασυμβίβαστη προς τους Σκοπούς των Ηνωμένων Εθνών.”

  1. Τα δυο γεγονότα που προαναφέρθηκαν αποτελούν δυνητικά απειλή κατά της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας στην περιοχή και πολύ πιθανό να μπορούν να ενταχθούν μέσα στα όρια της ερμηνείας του όρου «επίθεση» (aggression) των Ηνωμένων Εθνών.
  2. Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών είναι ο αξιωματούχος του διεθνούς οργανισμού ο εντεταλμένος για την εφαρμογή των αρχών του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, αλλά και για την αυτεπάγγελτη κινητοποίηση των θεσμικών οργάνων του (κυρίως του Συμβουλίου Ασφαλείας) σε κάθε περίπτωση έντασης που μπορεί δυνητικά να οδηγήσει σε χρήση βίας ή συνιστά απειλή χρήσης βίας. Κατά συνέπεια ρόλος και καθήκον του Γενικού Γραμματέα θα έπρεπε να ήταν η λήψη μέτρων για τερματισμό της απειλής[1], ιδιαίτερα μετά την κορύφωση της με τις προκλητικά απειλητικές δηλώσεις του Προέδρου της Τουρκίας οι οποίες αναφέρονταν απροκάλυπτα σε δράση του τουρκικού στρατού εναντίον της Κύπρου και της Ελλάδας.

Ειλικρινά δεν ανέμενα τέτοιου είδους τοποθέτηση από έναν έμπειρο Ευρωπαίο πολιτικό, έστω και αν αισθάνεται απογοήτευση από την αποτυχία της πρόσφατης προσπάθειας για λύση του κυπριακού με την προσωπική του παρέμβαση.

Παρά τα πιο πάνω, έχω την άποψη ότι ορθά ο Πρόεδρος Αναστασιάδης και η κυπριακή κυβέρνηση τηρεί χαμηλούς τόνους και αποφεύγει οποιαδήποτε αντιπαράθεση με τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών αναφορικά με την ατυχή δήλωση του, λαμβάνοντας υπόψη τη σοβαρότητα της όλης κατάστασης και το γεγονός ότι ο Γενικός Γραμματέας αναμένεται να συνεχίσει τη θετική και εποικοδομητική συμβολή του στις προσπάθειες για επίλυση του κυπριακού ζητήματος. Εξάλλου δεν κρίνεται ότι θα ήταν ορθή και αποδοτική ενέργεια κάτω από τις δοσμένες περιστάσεις η προσφυγή στο Συμβούλιο Ασφαλείας, για καταδίκη των παράνομων τουρκικών ενεργειών και λήψη μέτρων για άμεσο τερματισμό τους. Είναι πέραν από βέβαιο ότι η Βρετανία, υποστηριζόμενη από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, θα μεριμνούσε για την έκδοση ενός ανώδυνου για την Τουρκία ψηφίσματος το οποίο θα αποτελούσε υπόβαθρο για επέκταση παρά για τερματισμό των παράνομων ενεργειών της.

14 Φεβρουαρίου 2018

 

Στέλιος Θεοδούλου

Νομικός

Πρώην Εισαγγελέας της Δημοκρατίας

 

 

[1] Κεφάλαιο 15, άρθρο 99 του Χάρτη: «Ο Γενικός Γραμματέας μπορεί να επιστήσει την προσοχή του Συμβουλίου Ασφαλείας σε ζητήματα που κατά τη γνώμη του μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας».

Leave a Reply